Zabezpieczenie roszczenia w SKD – co warto wiedzieć przed złożeniem wniosku?
Błędy popełniane przez banki w umowach i przy dopełnianiu formalności mogą mieć poważne konsekwencje nie tylko dla klientów, którzy decydują się na kredyt ale i dla nich samych. Polski ustawodawca wprowadził do prawa bankowego instytucję sankcji kredytu darmowego aby zadbać o rzetelność i uczciwość kontraktów jakie instytucje bankowe zawierają z kredytobiorcami. Warto wiedzieć, że w przypadku, gdy konsument ma podstawy i planuje wytoczyć sprawę w tej materii, ma prawo także domagać się zabezpieczenia roszczeń. Na czym to polega? Jak w praktyce przychylają się do tego instrumentu sądy? Tę kwestię poruszamy w niniejszym artykule. Zachęcamy do przeczytania go już teraz.
Czym jest sankcja kredytu darmowego i kiedy przysługuje kredytobiorcy?
W ten sposób określamy instytucję uregulowaną przez art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Kredytobiorca po dostrzeżeniu określonych błędów wynikających z zaniedbań (lub niekiedy celowej złej woli) banku, czyli np.:
- błędnie określonej sumy kredytu,
- zapisu o kredytowaniu prowizji,
- braku wskazania terminu wypłaty środków,
- zastosowaniu błędnej rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania,
może domagać się przekształcenia zaciągniętego zobowiązania w darmowy kredyt. Co istotne – mechanizm ten znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku kredytów konsumenckich (zaciągniętych np. na remont, zakupy czy inny wydatek niż inwestycja w firmę albo kredyt hipoteczny – z pewnymi wyjątkami), a dodatkowo – do określonej sumy. Maksymalna wartość kredytu nie może więc przekraczać 255 550 złotych.
Co to oznacza w praktyce? Otóż, jeśli bank pozytywnie rozpatrzy reklamację lub sąd przychyli się do powództwa klienta, kredytobiorca będzie musiał zwrócić wyłącznie pożyczony kapitał. Wszelkie dodatkowe koszty, jakie dotychczas poniósł, kredytodawca będzie musiał mu zwrócić.
W praktyce linia orzecznicza jeszcze się nie ukształtowała w pełni w tej materii ale zauważalnie coraz częściej sądy przychylają się do racji konsumentów. Warto zwrócić uwagę na fakt, że na dzień pisania tego artykułu (11.07.2025), w Rządowym Centrum Legislacji „wisi” nowy projekt ustawy o kredycie konsumenckim, według którego prawo do korzystania z SKD ma zostać zawężone, a sama sankcja rozbita na trzy osobne instytucje. To nie jedyna zmiana (planuje się też zniesienie ww. limitu). Z drugiej strony – wprowadzenie ich nie jest pewne gdyż nowe prawo musiałoby jeszcze przejść przez całą ścieżkę legislacyjną.
Czym jest zabezpieczenie roszczenia w SKD?
Wracając do meritum – kredytobiorcom, którzy występują przeciwko bankowi, korzystając z instytucji sankcji kredytu darmowego, mogą domagać się także zabezpieczenia roszczeń. To rodzaj instytucji mającej chronić interes powoda w toku postępowania sądowego. Została ona uregulowana art. 730 Kodeksu postępowania cywilnego. W praktyce oznacza to, że np. klient banku może:
- zostać na dany okres zwolniony z konieczności spłaty kredytu do momentu rozstrzygnięcia,
- uzyskać obniżenie raty wyłącznie do części kapitałowej aż do momentu ogłoszenia wyroku.
Dzięki temu więc kredytobiorca już na tym etapie ma możliwość zadbania o zmniejszenie miesięcznego obciążenia związanego z zaciągniętym zadłużeniem. Jeśli sąd przychyli się do wniosku powoda, wówczas – bez konsekwencji – osoba z zaciągniętym kredytem konsumenckim może bezpiecznie, tj. bez obaw np. o egzekucję komorniczą, wstrzymać płatność lub zmniejszyć wysokość raty do wartości kapitałowej, aż sprawa przed sądem zostanie zakończona.
Warto podkreślić, że zabezpieczenie bywa udzielone przed wszczęciem sprawy, jak i w jej toku. Przy składaniu takiego wniosku ponosi się opłatę w wysokości 100 zł (z wyjątkiem tych, które są złożone wraz z pozwem w sprawach o SKD). Co więcej – gdyby sąd oddalił taki wniosek, powodowi przysługuje zażalenie na taką decyzję.
Czego potrzeba, aby uzyskać takie zabezpieczenie roszczeń?
Ciężar dowiedzenia słuszności podjęcia takiego zabezpieczenia ciąży na wnioskodawcy. Musi on uprawdopodobnić, że jego roszczenie, tj. żądanie uznania kredytu za darmowy, ma solidne podstawy prawne i faktyczne. Logicznie z tego musi wynikać fakt, że konsument ma dużą szansę na wygranie sprawy. To jest tzw. uprawdopodobnienie roszczenia.
Z drugiej strony na kredytobiorcy ciąży wykazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. To oznacza, że powinien przedstawić dowody, iż jego brak może spowodować u niego poważne szkody albo późniejsze wykonanie orzeczenia będzie potencjalnie utrudnione. Prościej mówiąc – konsument musi wykazać, że zabezpieczenie nie będzie udzielone „na zapas”.
Czy sądy przychylają się do wniosku o takie zabezpieczenie?
Jak wspomnieliśmy wyżej – w sprawach o SKD wciąż nie ukształtowała się jednolita linia orzecznicza. W praktyce więc przewidzenie wyniku sprawy jest trudne, choć dostrzega się, że tendencja ta zmienia się coraz bardziej na korzyść klientów (o ile nie zostaną wprowadzone ww. zmiany ustawowe). Jak to natomiast wygląda w przypadku zabezpieczeń roszczeń?
Na ten moment rzadko sądy przychylają się do takich wniosków, co nie zmienia faktu, że wciąż warto je składać. Znana jest m.in. sprawa z Sądu Okręgowego w Warszawie, który udzielił klientowi banku zabezpieczenie, umożliwiając mu spłacanie rat bez odsetek i innych dodatkowych kosztów umownych.
W praktyce jednak często wnioski o zabezpieczenie są oddalane. Jako uzasadnienie najczęściej podaje się korzystną sytuację finansową kredytobiorców, a brak zabezpieczenia wcale nie oznacza, że uniemożliwi lub poważnie nie utrudni to wykonania wydanego w sprawie wyroku.
Jasno więc widać, jak ważne jest właściwe przeanalizowanie całej umowy, a także wydobycie wszelkich przesłanek, dla których istnieje duże prawdopodobieństwo wygrania sprawy przez kredytobiorcę. Sama dokumentacja do sądu również musi być w odpowiedni sposób przygotowana, a sytuacja kredytobiorcy jasno nakreślona, aby sąd mógł podjąć sprawiedliwą decyzję.
Dlaczego warto starać się o zabezpieczenie roszczeń?
Przede wszystkim – z racji faktu, że przeciwko bankom toczy się wiele spraw związanych z SKD oraz kredytami frankowymi, istnieje ryzyko, że w pewnym momencie staną się one niewypłacalne. Zabezpieczenie więc chroni konsumenta przed hipotetyczną sytuacją, kiedy kredytodawca nie byłby w stanie zwrócić mu nadpłaconych kwot.
Z drugiej strony zabezpieczenie bywa istotne także w sytuacji, gdy klient, w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, już zwrócił bankowi większą sumę, niż ten mu pożyczył w ramach zawartej umowy. Dalsze płacenie rat może oznaczać pogłębianie szkody i bezpodstawne wzbogacenie się banku. Dzięki zabezpieczeniu istnieje możliwość uchronienia się przed dalszymi stratami oraz koniecznością wytoczenia następnego procesu o zwrot nadpłaconych rat, których nie obejmował pierwotny pozew.
Jak prawnik może pomóc w zabezpieczeniu roszczeń i sprawie o SKD?
W takich sprawach prawnik występuje jako specjalista znający prawo i rozumiejący postępowanie banków oraz działanie sądów. Może pomóc w przygotowaniu pism i składaniu ich do odpowiednich instytucji, jak i reprezentować klientów przed organami sprawiedliwości albo w kontaktach z drugą stroną. Na pełnomocniku ciąży więc dotrzymywanie wszelkich terminów i merytoryczne postępowanie, zgodne z obowiązującym prawem. Co więcej – adwokat czy radca prawny doradza klientowi najkorzystniejsze w danej sytuacji opcje.
Kancelaria specjalizująca się w procesach z obszaru sankcji kredytu darmowego
Kancelaria Radcy Prawnego Karola Kowalczyka specjalizuje się w ogólnie rozumianych postępowaniach z zakresu prawa bankowego, w tym m.in. obejmujących kwestie sankcji kredytu darmowego. Reprezentując klienta, dążymy do sprawiedliwego wyroku, podejmując wszelkie czynności, mające ochronić jego interes. By dowiedzieć się więcej o tym, co możemy zrobić dla naszych mocodawców – wystarczy umówić się na konsultację.