SKD a spłacony kredyt – o jakich terminach należy pamiętać?
Raty, kredyty na wakacje, remont… Klienci banków sięgają po dodatkowe finansowanie od banków w różnych sytuacjach. Warto przy tym nadmienić, że często się okazuje, iż kredytodawcy nie zawsze stosują uczciwe zapisy w umowie a samych kontraktach niekiedy dochodzi do istotnych błędów. Należy pamiętać, że wszelkie takie pomyłki obciążają bank ze względu na fakt, że to po jego stronie leży dbałość o formalności i zgodność z prawem. W przypadku gdy doszło do poważnego uchybienia w treści umowy konsument ma prawo skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Czy jednak tyczy się to również spłaconych zobowiązań? Czy istnieją terminy, o których trzeba pamiętać? By się tego dowiedzieć – zachęcamy do przeczytania tego artykułu.
Czym jest sankcja kredytu darmowego i kto może z niej skorzystać?
Sankcja kredytu darmowego [w skrócie SKD] to mechanizm wprowadzony do stosunków między konsumentem a bankiem, mający – co do zasady – skłaniać banki do stosowania uczciwych i przejrzystych warunków wobec klientów. Została ona uregulowana w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Klient banku, będący osobą fizyczną, może z niej skorzystać w momencie, gdy umowa kredytowa jest obciążona co najmniej jedną z wymienionych w akcie prawnym wad.
Należy pamiętać, że rozwiązanie to dotyczy wyłącznie kredytów konsumenckich i to tych, których wartość nie przekracza sumy 255 550 złotych. Mogą więc być to zobowiązania zaciągnięte np. na remont, zakup urządzeń do domu, wyjazd wakacyjny czy inne prywatne inwestycje.
Uprawniony do skorzystania z tego mechanizmu jest każdy konsument, który udowodni, że umowa kredytowa została obciążona wadą. Ustawa o kredycie konsumenckim wyraźnie wskazuje przesłanki, kiedy można ubiegać się o przekształcenie zaciągniętego zobowiązania w kredyt darmowy (zwrot wyłącznie pożyczonego kapitału). To m.in.:
- brak lub nieprawidłowe informacje o RRSO,
- brak lub nieprawidłowe informacje o całkowitym koszcie kredytu,
- niedostarczenie harmonogramu spłat,
- niejasne zasady spłaty kredytu,
- nieprawidłowe informacje o odsetkach i innych kosztach kredytu.
Jakie są różnice w SKD w przypadku aktywnego i spłaconego kredytu?
Znając przesłanki i wiedząc, kto może skorzystać z tego typu rozwiązania, pora powiedzieć więcej o tym, jakie występują różnice w przypadku aktywnego oraz spłaconego kredytu w kontekście możliwości wykorzystania SKD. Mogą one bowiem przełożyć się na powodzenie w dochodzeniu swoich praw.
Kredyt aktywny to łatwiejsze skorzystanie z SKD
W tym przypadku główne kryterium opiera się na typie zaciągniętego zadłużenia. Jeśli jest to kredyt wpisujący się w ustawową definicję konsumenckiego (z określonymi wyjątkami), a umowę obciąża co najmniej jedna z wymienionych ustawie wad – wówczas konsument, jako że został wprowadzony w błąd, może starać się o jego przekształcenie w darmowy kredyt.
Komplikacje związane ze spłaconym kredytem
Gdy kredyt został zakończony, wówczas sytuacja może (ale nie musi) się skomplikować. Oprócz wyżej wymienionych przesłanek kredytobiorca musi zmieścić się we właściwym terminie, czyli 12 miesięcy od wykonania umowy.
W tym miejscu zaczyna się istotny problem, gdyż interpretacje tego terminu bywają różne. Niekiedy w orzecznictwie przewija się pogląd, że wykonaniem umowy jest moment zawarcia umowy kredytu (precyzyjniej – wypłaty środków z banku). Jednakże sądy coraz częściej przychylają się do stwierdzenia, że termin ten zaczyna biec od zakończenia całej umowy, kiedy strony nie mają już wobec siebie żadnych zobowiązań. Oznacza to więc, że okres 12 miesięcy liczy się od momentu spłaty ostatniej raty lub chwili wydania dokumentacji i zwolnienia zabezpieczeń przez bank.
Dlaczego to ważne, aby dotrzymać tego terminu? Nawet jeśli słusznie i trafnie wykaże się ewentualne braki czy niedociągnięcia w umowie kredytowej, ale minie okres 12 miesięcy od realizacji jej postanowień, to wraz z ostatnim dniem wygasają roszczenia konsumenta wobec kredytodawcy. Warto pamiętać, że tyczy się to również sytuacji, gdy kredyt został spłacony wcześniej niż wskazywał na to harmonogram. Bieg tego terminu bowiem zawsze zaczyna się od całkowitego wykonania umowy.
Co należy zrobić, aby skorzystać z tego instrumentu prawnego?
Przede wszystkim należy złożyć u kredytodawcy odpowiednie oświadczenie o zastosowaniu sankcji kredytu darmowego. W praktyce stanowi ona formę „reklamacji” – często odrzucanej przez bank. W takiej sytuacji konieczne jest złożenie pozwu do sądu. Ten sprawdza czy orzeczenie zostało przedłożone kredytobiorcy w wyznaczonym przepisami terminie a także czy w ogóle zaistniały przesłanki, na podstawie których konsument może ubiegać się o przekształcenie zadłużenia w darmowy kredyt.
W tym momencie właśnie mogą pojawić się problemy związane z interpretacją terminu. Banki i ich przedstawiciele prawni często bowiem podnoszą, że okres 12 miesięcy biegnie od momentu, gdy to instytucja ta wypełniła swoje zobowiązania wobec klienta (czyli wypłaciła mu na konto pieniądze z tytułu umowy kredytu). W orzecznictwie jednak często przyjmuje się, że taki pogląd wiązałby się z ograniczaniem praw konsumenta. Z tego powodu sądy zazwyczaj interpretują, że okres przedawnienia roszczeń biegnie wraz z np. zapłatą ostatniej raty przez kredytobiorcę.
Jakie jeszcze narzędzia istnieją, które pozwalają odzyskać pieniądze?
Istnieje potencjalnie co najmniej jeszcze jedna opcja, z jakiej mogą skorzystać konsumenci. Jeśli termin 12 miesięcy od wykonania umowy minął klient banku ma prawo domagać się zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, opierając się na podobnych przesłankach, czyli wadach umowy, które sprawiłyby, że np. nie skorzystałby z oferty kredytu, gdyby wiedział o nich wcześniej. Nienależne świadczenia pobrane przez bank stanowią jego bezpodstawne wzbogacenie i kredytobiorca może się ubiegać o zwrócenie nadpłaconych kwot w ciągu 6 lat od zapłaty każdej konkretnej raty.
W przypadku więc dłuższego okresu kredytowania niekiedy oznacza to, że konsumentowi nie uda się odzyskać wszystkich poniesionych dodatkowych kosztów, ale przynajmniej ich część. Warto przy tym nadmienić, że koniec terminu przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Jeśli więc np. rata była opłacona na początku roku 2019, to ostatni dzień terminu przypada zawsze 31 grudnia 2025. Im szybsze więc działanie, tym więcej można odzyskać z tytułu nienależnie pobranych świadczeń.
Wsparcie prawników może być kluczowe
Banki często wykorzystują wszelkie możliwe środki, które pomagają im uniknąć przekształcenia umowy kredytowej na podstawie przepisów o sankcji kredytu darmowego. Nierzadko więc utrudniają cały proces reklamacyjny i odrzucają oświadczenie o SKD. W takim przypadku konieczne okazuje się wstąpienie na drogę sądową.
Pomoc prawników w takich okolicznościach jest nieodzowna. Przede wszystkim dokonują oni oceny czy zastrzeżenia konsumenta do umowy są zasadne i szacuje szanse na powodzenie w dochodzeniu jego praw. Może też reprezentować go w kontaktach z bankiem, jak i przed sądem. Istotne przy tym, aby kancelaria specjalizowała się w prawie bankowym – adwokaci i radcy prawni powinni więc mieć i stosowną wiedzę, i odpowiednie doświadczenie oraz znajomość dotychczasowego orzecznictwa. Co więcej – dobry prawnik dopilnuje także, aby wszelkie formalności były dopełnione we właściwych terminach.
Profesjonalna pomoc dla kredytobiorców
Nasza kancelaria niejednokrotnie wspierała klientów banków w dochodzeniu ich praw. Często doradzaliśmy oraz podejmowaliśmy się reprezentacji w sprawach z przepisów o kredytach konsumenckich, w tym tych związanych z sankcją kredytu darmowego. Dbamy o to, by rzetelnie i z dbałością o terminy godnie walczyć o interes konsumentów. Chętnie wesprzemy kolejnych klientów w ich zmaganiach z bankami w tych i innych sporach. W przypadku pytań lub wątpliwości – pozostajemy do dyspozycji zainteresowanych.