Odstąpienie od umowy pożyczki i chwilówki w praktyce
Zdarzają się sytuacje, gdy pojawia się nagła okazja lub nieprzewidziany wydatek, wiążące się z koniecznością poniesienia dużych kosztów. Nie zawsze jednak domowy czy firmowy budżet pozwalają na ich sfinansowanie. Rozwiązanie? Wiele osób w takich momentach korzysta z możliwości zaciągnięcia pożyczki, w tym tzw. chwilówki. Z różnych powodów również może się zdarzyć, że gdy już wykonają ten ruch – decydują się jednak na odstąpienie od umowy. Co w takiej sytuacji się dzieje? Czy w ogóle istnieje taka opcja? I – jeśli tak – jakie konsekwencje niesie ze sobą podjęta decyzja? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule. Zachęcamy do przeczytania go już teraz.
Czym jest pożyczka, a czym chwilówka?
Istnieją różne sposoby na pozyskanie finansowania. Pożyczka stanowi kolejny instrument finansowy, jaki funkcjonuje nie tylko dzięki instytucjom bankowym, ale też innym podmiotom – zarówno organizacjom, jak i osobom fizycznym. Reguluje ją m.in. Kodeks cywilny w artykule 720, którzy brzmi:
„Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”.
Jasno z tego wynika, że pożyczka może dotyczyć albo waluty, albo innych, konkretnych rzeczy, a udziela się jej pod warunkiem ich zwrotu. Co istotne – sam przepis nie reguluje tego, kiedy miałoby to być zwrócone, więc kwestia ta pozostaje do ustalenia między stronami takiej umowy. Co do zasady – można ją zawrzeć w każdej postaci, z zastrzeżeniem zawartym w § 2., że jeśli wartość pożyczki przekracza tysiąc złotych, to musi być ona zawarta w formie pisemnej.
W kontekście pożyczki konieczne jest omówienie chwilówki. To węższy termin, gdyż tego rodzaju pożyczki są regulowane nie tylko przez KC, ale i ustawę o kredycie konsumenckim. Zgodnie z nazwą, tego typu finansowanie przyznaje się na czas określony, zwykle nieprzekraczający 30 dni (w zależności od ustaleń konkretnej firmy pożyczkowej – czasem istnieje opcja przedłużenia). W określonych okolicznościach to przydatna opcja, np. gdy właśnie pojawiła się wyjątkowa okazja, a jest się krótko przed wypłatą, natomiast posiadane fundusze nie pozwalają na poniesienie dużego wydatku. To jeden z przypadków, gdy chwilówka to potencjalnie dobra opcja.
Zdarza się jednak niestety, że niektórzy podpisują umowę pożyczki bez uwzględnienia wszystkich okoliczności, co może prowadzić do problemów finansowych. Co w takiej sytuacji da się zrobić? O ile dana osoba zmieści się w terminie – istnieje możliwość odstąpienia od tej decyzji. Poniżej wyjaśniamy, jak to działa.
Wypowiedzenie, a odstąpienie od umowy pożyczki
W tym miejscu warto dokonać pewnego rozróżnienia. W języku potocznym mogą terminy „wypowiedzenia” i „odstąpienia” funkcjonują zamiennie. Z perspektywy prawnej jednak mają dwa odrębne znaczenia. Pierwszy bowiem tyczy się pożyczkodawcy, a drugi – pożyczkobiorcy. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Wypowiedzenie umowy pożyczki
Wypowiedzenie umowy pożyczki odnosi się do sytuacji, gdy to wierzyciel żąda od dłużnika natychmiastowej spłaty całego zadłużenia, pomijając ustalony termin czy harmonogram. Aby jednak było ono możliwe, muszą zostać spełnione określone warunki, czyli np.:
- zwlekanie przez dłużnika ze spłatą rat,
- pożyczkobiorca okazał się niewypłacalny,
- gdy – z winy dłużnika – zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu,
- wystąpił inny powód, który został opisany w umowie.
Ponadto warto wiedzieć, że w przypadku pożyczek na określony czas można je wypowiedzieć jedynie wtedy, gdy w umowie został zawarty zapis o uprawnieniu wierzyciela do wypowiedzenia umowy. W sytuacji zaś, gdy umowa została zawarta na czas nieokreślony – wypowiedzenie jest równoznaczne z żądaniem zwrotu pożyczki. Jednocześnie, o ile strony nie ustaliły w treści umowy inaczej, musi zostać zachowany 6-tygodniowy termin wypowiedzenia. Pożyczkobiorca musi w tym czasie zwrócić całą pozostałą kwotę do spłaty.
Odstąpienie od umowy pożyczki
Z drugiej strony jest odstąpienie. To sytuacja, gdy to pożyczkobiorca chce zrezygnować ze zobowiązania, jakie zaciągnął wobec wierzyciela. Co istotne – ma na to jedynie 14 dni od podpisania umowy. Odstąpienie przysługuje dłużnikowi niezależnie od przyczyn i nie musi ich podawać. Co bardzo ważne – zasady te tyczą się wyłącznie w przypadku pożyczek, które są regulowane przepisami dotyczącymi tzw. kredytów konsumenckich.
Odstąpienie jest aktem jednostronnym, czyli – o ile umowa mieści się w ramach regulacji z ustawy o kredycie konsumenckim, a sam dłużnik zdążył w terminie 14 dni od podpisania umowy, to wyłącznie składa jednostronne oświadczenie, bez konieczności ustosunkowania się drugiej strony, a efekty tego oświadczenia są natychmiastowe. Co to oznacza? Wyjaśniamy poniżej.
Konsekwencje odstąpienia od umowy pożyczki
W momencie, gdy złoży się takie jednostronne oświadczenie, dłużnik ma obowiązek zwrócić całość zadłużenia wraz z naliczonymi odsetkami za czas, kiedy dysponował otrzymanymi środkami. Jeśli więc np. od momentu podpisania umowy i wpłynięcia zaciągniętych funduszy na jego konto minęło 7 dni, to za ten okres musi zwrócić należne wierzycielowi odsetki. W takiej sytuacji warto porozumieć się z pożyczkodawcą, aby mieć pewność, ile wynosi pełna suma, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień.
Konsument ma przy tym obowiązek zwrócić pieniądze nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia oświadczenia. W innym przypadku najpewniej wpłynie to na jego historię kredytową i znajdzie się np. w rejestrze dłużników, a w najgorszym przypadku – sprawą może zająć się komornik.
Warto jednocześnie wiedzieć, że także pożyczkodawca ma obowiązek zwrócić pożyczkobiorcy wszelkie prowizje i opłaty. Wyjątkiem są tzw. bezzwrotne koszty poniesione przez wierzyciela na rzecz organów administracji czy opłat notarialnych.
Jakie dane muszą się znaleźć we wniosku o odstąpienie?
Przede wszystkim oświadczenie musi być zawarte na piśmie. W nim zaś wyraźnie należy oznaczyć wolę odstąpienia od umowy, wskazując jasno, kim są strony umowy. Często wzory wniosków są dostępne na stronie samego pożyczkodawcy, dzięki czemu nie trzeba sporządzać ich samemu. Co natomiast musi znaleźć się w takim dokumencie? Przede wszystkim:
- jasne wskazanie stron (pełne dane pożyczkodawcy oraz imię i nazwisko odbiorcy, numer i seria jego dowodu osobistego, PESEL i adres zamieszkania),
- numer umowy pożyczkowej,
- oświadczenie o odstąpieniu od umowy (wraz z podstawą prawną),
- data i czytelny podpis składającego oświadczenie,
- numer rachunku do zwrotu poniesionych kosztów.
Jeśli nie ma się pewności co do tego, czy pismo zostało sporządzone w odpowiedni sposób – zawsze warto zwrócić się do specjalisty, np. prawnika, który pomoże je przygotować według obowiązujących standardów. Wtedy zyskuje się pewność, że będzie ono bez błędów i skuteczne (o ile złożone w odpowiednim terminie). Gdy dokument będzie gotowy – można go wysłać do wierzyciela, który udziela odpowiedzi na oświadczenie.
Odstąpienie od umowy pożyczki i chwilówki – podsumowanie
Powyżej przedstawiliśmy, w jakich warunkach może dojść do wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę oraz w jaki sposób konsument ma prawo skorzystać z opcji odstąpienia od niej. Jak widać – duże znaczenie ma przede wszystkim dotrzymanie odpowiednich terminów. Warto jednak pamiętać, że zawsze należy ostrożnie rozważyć decyzję o zaciągnięciu takiego zobowiązania. Chociażby ze względu na fakt, że nawet w przypadku rozwiązania umowy z inicjatywy dłużnika ponosi on koszty (odsetki). Jeśli sam zastanawiasz się nad zaciągnięciem pożyczki, w tym chwilówki i chcesz mieć pewność, że w umowie nie ma niejasnych lub potencjalnie niekorzystnych zapisów – możesz zawsze skonsultować się z prawnikiem, który oceni taki dokument.